Cztery Szlachetne Prawdy

Witam w nowym wpisie. Tym razem opiszę Cztery Szlachetne Prawdy według tradycji Theravada. W tym celu zacytuję Shravastiego Dhammikę, autora książki Dobre pytania - dobre odpowiedzi
A teraz do rzeczy.

❠PYTANIE: Co zalicza się do głównych nauk Buddhy?
ODPOWIEDŹ: Wszystkie spośród wielu nauk Buddhy skupiają się na Czterech Szlachetnych Prawdach, tak jak obręcz i szprychy koła skupiają się wokół piasty. Mówi się o nich „Cztery”, ponieważ tyle właśnie ich jest. Nazywane są „Szlachetnymi”, ponieważ uszlachetniają tego, który je pojął. Mianem „Prawd” określa się je dlatego, że są prawdziwe w odniesieniu do rzeczywistości.

PYTANIE: Jaka jest Pierwsza Szlachetna Prawda?
ODPOWIEDŹ: Pierwsza Szlachetna Prawda głosi, że życie jest cierpieniem. Żyć znaczy cierpieć. Nie jest możliwe, by żyć bez doświadczania bólu, czy zmartwień. Musimy znosić fizyczne cierpienie w postaci chorób, zranień, zmęczenia, starości i w końcu śmierci. Musimy też stawić czoła cierpieniu mentalnemu - takiemu jak samotność, niezadowolenie, strach, skrępowanie, rozczarowanie, gniew i tak dalej.

PYTANIE: Nie jest to odrobinę pesymistyczne?
ODPOWIEDŹ: Słownik definiuje pesymizm jako „nawykowe myślenie, że cokolwiek się wydarzy, będzie to coś złego” lub „przekonanie, że zło jest silniejsze niż dobro”. Buddyzm nie uczy niczego podobnego. Nie zaprzecza też, że zadowolenie jest możliwe. Stwierdza wprost, że życie wiąże się nierozerwalnie z fizycznym oraz mentalnym cierpieniem i jest to coś tak prawdziwego i oczywistego, że nie sposób temu zaprzeczyć. Buddyzm wychodzi od doświadczenia, od niepodważalnych faktów, od rzeczy, o których wszyscy wiedzą, których wszyscy doświadczyli i których wszyscy starają się uniknąć. Tak więc, w pierwszej kolejności, buddyzm zajmuje się podstawową - z punktu widzenia każdej jednostki - sprawą: cierpieniem i sposobem jego uniknięcia.

PYTANIE: Jaka jest Druga Szlachetna Prawda?
ODPOWIEDŹ: Druga Szlachetna Prawda mówi, iż przyczyną wszelkiego cierpienia jest przywiązanie. Gdy przyjrzymy się cierpieniu mentalnemu, szybko zauważymy, w jaki sposób jest ono tworzone przez przywiązanie. Gdy pragniemy czegoś, czego nie możemy zdobyć, jesteśmy rozczarowani i sfrustrowani. Gdy nastawiamy się, że ktoś spełni nasze oczekiwania, lecz tak się nie dzieje, odczuwamy zawód i złość. Gdy chcemy, aby inni lubili nas, a mimo to nie lubią - czujemy się zranieni. Nawet jeśli pragniemy czegoś, co jest osiągalne, to także nie zawsze prowadzi do zadowolenia, bowiem szybko odczuwamy znudzenie tą rzeczą, tracimy zainteresowanie i zaczynamy chcieć czegoś innego. Mówiąc wprost, Druga Szlachetna Prawda uczy, że otrzymanie tego, czego się chce nie gwarantuje szczęścia - zamiast bez końca walczyć o zaspokajanie swoich pragnień, postaraj się raczej zmodyfikować swoje „chcenie”. Pragnienie odbiera nam bowiem zadowolenie i radość.

PYTANIE: Ale jak pragnienie i przywiązanie może prowadzić do fizycznego cierpienia?
ODPOWIEDŹ: Przez całe nasze życie, pełne pragnień i przywiązania, zwłaszcza zaś wtedy, gdy pragniemy swojej dalszej egzystencji, stwarzamy potężną energię, która pcha nas do ponownych narodzin. A kiedy się odradzamy, znów mamy ciało - ciało podatne na zranienia i choroby (...). Ciało, które się męczy, które starzeje się, a w końcu - umiera. W taki oto sposób przywiązanie prowadzi do ponownych narodzin, a ponowne narodziny do fizycznego cierpienia.

PYTANIE: No dobrze, ale jeśli całkowicie wyzbędziemy się pragnień, to niczego nie zdobędziemy, ani nie osiągniemy.
ODPOWIEDŹ: Prawda, lecz Buddha nauczał, iż powinnyśmy przestać to robić dopiero wtedy, gdy nasze pragnienia i przywiązanie, nasze ciągłe niezadowolenie z tego, co mamy i dążenie, by posiadać wciąż więcej i więcej - sprawiają, że cierpimy. Przypominał, że należy odróżniać to, co potrzebujemy od tego, co chcemy; by dążyć do zaspokojenia potrzeb, zaś nad zachciankami pracować. Nauczył nas, że nasze potrzeby mogą zostać zaspokojone, w przeciwieństwie do pragnień, które są niczym bezdenna przepaść. Pewne potrzeby są zasadnicze, pozostałe pragnienia winny z czasem zostać rozpuszczone. Na dobrą sprawę, jaki jest cel życia? Nieustanne dążenie ku czemuś, czy bycie szczęśliwym tu i teraz?

PYTANIE: Mówiłeś wcześniej o reinkarnacji, ale czy istnieje jakikolwiek dowód na to, że coś takiego ma miejsce?
ODPOWIEDŹ: Istnieje na to wiele dowodów (...).

PYTANIE: Jaka jest Trzecia Szlachetna Prawda?
ODPOWIEDŹ: Trzecia Szlachetna Prawda mówi, że cierpienie może zostać przezwyciężone, zaś szczęście - osiągnięte. Jest to prawdopodobnie najważniejsza spośród Czterech Szlachetnych Prawd, ponieważ Buddha upewnił nas w ten sposób, że prawdziwe szczęście i zadowolenie są możliwe. Kiedy wyzbywamy się nieprzynoszącego nam żadnej korzyści przywiązania i uczymy się jak żyć z dnia na dzień, kiedy uczymy się jak odczuwać radość, zamiast nieustannie pragnąć czegoś więcej, gdy uczymy się jak cierpliwie znosić niedogodności, które przynosi życie, gdy nie ma w nas lęku, nienawiści czy gniewu - wtedy właśnie stajemy się szczęśliwi i wolni. (...)

(...)

PYTANIE: Jaka jest Czwarta Szlachetna Prawda?
ODPOWIEDŹ: Czwarta Szlachetna Prawda jest Ścieżką prowadzącą do przezwyciężenia cierpienia. Droga ta nazywana jest Szlachetną Ośmioraką Ścieżką i składa się z właściwego poglądu (samma ditthi), właściwej intencji (sammâ saṅkappa), właściwej mowy (sammâ vaca), właściwego działania (sammâ kammanta), właściwego sposobu życia (sammâ ājlva), właściwego wysiłku (sammâ vayama), właściwej uważności (sammâ sati) oraz właściwego skupienia (sammâ samadhi). (...) ❞

A skoro już to opisałem, pora na filmy na ten temat.